Rosabaugur myndast þegar sólin skín í gegnum þunna skýjabreiðu (oftast bliku) sem er hátt á himni. Hún inniheldur ekki vatnsdropa, heldur ískristalla, því það er yfirleitt frost svona hátt uppi.
Ljósið frá sólinni brotnar í kristöllunum og það myndast eins konar regnbogi kringum sólina. Ískristallarnir eru sexstrendingar og þegar ljósið fer í gegnum þá breytir það um stefnu, en misjafnlega mikið eftir því hvernig það fellur á strendinginn.
Algengasta stefnubreytingin er 22 gráður, og þess vegna myndast hringur í þeirri fjarlægð frá sól á himninum. Þetta gerist þótt ískristallarnir snúi á alla mögulega vegu í skýjunum; við sjáum samsafn ljóss.
Rosabaugur (halo) er oftast einlitur en stundum er baugurinn rauðleitur að innanverðu (nær sólinni) en blár að utanverðu. Stundum myndast bjartir blettir (úlfar, e. parhelia, sun dogs) sitt hvoru megin við sólina. Blettirnir eru 22-24° frá sólinni. Sé greint á milli blettanna kallast sá hægra megin (á undan sólinni) gíll en sá vinstra megin úlfur. Stundum sést aðeins einn blettur.
Ef gíll og úlfur sjást samtímis er sólin sögð í úlfakreppu. Munnmæli um veður segja að ekki sé gíll fyrir góðu nema úlfur á eftir renni (og í fullu vestri sé).
Af vefsíðunni vedur.is
