Fornminjafélag Súgandafjarðar ætlar í sumar að hefja byggingu landnámsskála í Botni í Súgandafirði á svæðinu innan við gamla réttarskálann. Skálinn er teiknaður af arkitektastofunni Argos en hún teiknaði einnig skálann á Eiríksstöðum og í Brattahlíð á Grænlandi. Um er að ræða tilgátuhús byggt á fornleifauppgreftri á Grélutóftum í Arnarfirði.
Ingrid Kuhlman hefur tekið saman eftirfarandi greinargerð um fyrirhugaðar framkvæmdir :
Verkefnið verður unnið í þremur hlutum. Í sumar verða veggir skálans hlaðnir úr klömbru og grjótveggur hlaðinn í kringum skálann. Á næsta ári verður farið í að smíða grindina og loka húsinu. Þriðja árið verður hugað að innanstokksmunum og því sem tilheyrði þ.m.t. langeldinum, rúmum og öðru.
Elstu skálar landsins voru þannig úr garði gerðir að ekki var hlaðinn grunnur úr grjóti undir torfveggjunum líkt og sjá má á Eiríksstöðum heldur var torfhleðsla frá jarðvegi og upp. Í Botni verður hins vegar verður farið í jarðvegsskipti til að tryggja að frostið skemmi ekki hleðsluna.
Verkefnið hefur verið í vinnslu í næstum ár og margir komið að því. Guðmundur Ólafsson fornleifafræðingur, sem var einn þeirra sem vann að fornleifauppgreftrinum á Grélutóftum, hefur verið til ráðgjafar við verkefnið í samvinnu við arkitektana sem hafa þurft að finna útfærslu á hlutum eins og loftræstingu, hæð á veggjum, þaki, hurðum, anddyri o.fl. En Guðmundur hefur verið tengdur flestum þeim skálabyggingum sem hafa verið reistar á Íslandi.
Helga Guðný Kristjánsdóttir og Björn Birkisson í Botni munu leggja til torfið en eftir skoðun á torfi í Botnsdalnum er ljóst að gott torf er að finna þar. Það var mjög mikilvægt fyrir byggingu skála fyrr á öldum eins og nú að vera í nágrenni við mýrar því mikilvægasta byggingarefnið er mýrartorfið.
Að mörgu er að hyggja áður en hægt er að fara í svona verkefni. Veðurstofan er búin að meta snjóflóðahættuna sem er mikil á staðnum en í ljósi þess að hvorki er gistiaðstaða né opið yfir veturinn hefur það ekki áhrif. Minjastofnun hefur gefið grænt ljós á svæðið en tveir fornleifafræðingar frá Minjastofnunun tóku út svæðið til að tryggja að ekki sé verið að skemma neinar fornminjar. Ljóst er að á svæðinu eru gamlar tóftir, m.a. stekkur og lambakró, og síðan ógreinileg mannvirki nálægt þeim stað þar sem skálinn verður reistur. Búið er að afmarka landssvæði sem metið er öruggt og hefur ekki áhrif á fornminjar sem eru á svæðinu. Hlöðver Kjartansson sem er einnig einn landeigenda hefur verið ómetanlegur við að fá undirskriftir landeigenda og ganga frá samningi við Fornminjafélagið um byggingu á landinu. Byggingafulltrúi Ísafjarðabæjar hefur verið Fornminjafélaginu hjálplegur og leitt það í gegnum ferlið. Umsóknin fékk jákvæða umsögn af skipulagsyfirvöldum Ísafjarðabæjar.
Í tengslum við byggingu skálans mun Fornminjafélagið, í samstarfi við Kristínu Auði Kelddal Elíasdóttir hleðslumann og skrúðgarðyrkjumeistara úr Dýrafirði, standa fyrir námskeiði í hleðslu í Súgandafirði dagana 6.- 8. ágúst. Kristín mun stjórna verkinu og leiðbeina um handbragðið við hleðsluna en hún er einn af reyndari hleðslumönnum landsins.
Á námskeiðinu verður m.a. kennt hvernig á að velja mýri til að taka torf úr, hvernig á að stinga klömbru úr mýri, hvernig er hlaðið með klömbru, val á steinum í hleðslu og steinhleðslu með og án strengs.
